Androstendion

Androstendion jest hormonem steroidowym wydzielanym głównie przez nadnercza pod kontrolą hormonu adrenokortykotropowego (ACTH). Niezależnie od ACTH jest także wydzielany przez gonady – jądra i jajniki.

Androstendion jest ważnym prekursorem biosyntezy szeregu hormonów- męskich hormonów płciowych z grupy androgenów (testosteronu), a także żeńskich hormonów płciowych z grupy estrogenów (estradiolu i estronu).

Wraz ze wzrostem wartości androstendionu następuje zwiększona konwersja do testosteronu- nadmiar hormonów androgenowych (hiperandrogenizm) prowadzi do pojawienia się charakterystycznych objawów u kobiet i nabywania przez nie męskich drugorzędowych cech płciowych. U mężczyzn stan ten jest często bezobjawowy, ale istnieje ryzyko wystąpienia ginekomastii (przerostu gruczołów piersiowych) z powodu obwodowej konwersji androgenów do hormonów żeńskich.

Podwyższony poziom androstendionu występuje w hirsutyzmie, wrodzonym przeroście nadnerczy, zespole Cushinga, ektopowych guzach wytwarzających ACTH, przeroście jajników i innych.

Kiedy należy wykonać badanie poziomu androstendionu?

Gdy występują charakterystyczne objawy kliniczne związane z podwyższonym poziomem androgenów:

• hirsutyzm (zwiększony wzrost włosów u kobiet w obszarach charakterystycznych dla mężczyzn – twarz, plecy, klatka piersiowa),

• wirylizm (zwiększony wzrost włosów, pojawienie się wtórnych blizn płciowych u mężczyzn);

• oligomenorrhea (problemy z miesiączką),

• trądzik,

• ochrypły, gęsty głos.

Cel badania

• Diagnoza i diagnostyka różnicowa stanów związanych z hiperandrogenizmem (wraz ze sprawdzeniem poziomów innych hormonów płciowych);

• Rozpoznanie zespołu androgenitalnego, wrodzonych wad enzymatycznych w syntezie hormonów nadnerczy (wraz z badaniem poziomu 17-OH progesteronu i kortyzolu);

• Diagnoza i monitorowanie wrodzonego przerostu nadnerczy;

• Rozpoznanie hirsutyzmu i wirylizmu u kobiet, a także zespołu policystycznych jajników.

Przygotowanie przed badaniem

Test należy wykonać rano na czczo, ponieważ poziomy hormonów zmieniają się w ciągu dnia- najwyższe wartości osiągają około 07:00 rano, a najniższe o 16:00.

U kobiet zaleca się wykonanie testu na tydzień przed miesiączką lub po niej.

Materiał

• krew żylna

Androstendion normy (wartości referencyjne)

Wartości referencyjne są zależne od płci, u kobiet również od fazy cyklu.

• kobiety 0,49 – 1,31 ng/ml

• kobiety po menopauzie 0,187- 1,07 ng/ml

• mężczyźni 0,28 – 1,52 ng/ml

 

Podwyższony androstendion

Oceniając wyniki, należy pamiętać, że duży wzrost androstendionu obserwuje się po okresie dojrzewania (maksymalne stężenie odnotowuje się w wieku około 20 lat).

Zwiększone poziomy wskazują na zwiększoną produkcję androgenów pochodzenia nadnerczowego lub gonadalnego.

Niewielkie podwyższenia mogą być idiopatyczne (powstają niespodziewanie), wynikać z zespołu policystycznych jajników u kobiet lub stosowania suplementów steroidowych u obu płci.

Podwyższony poziom prowadzi do objawów hiperandrogenizmu (hirsutyzmu, wirylizmu) u kobiet. Poziom hormonów zmniejsza się u nich po menopauzie.

Poziomy powyżej 5 ng / ml mogą być oznaką guzów nadnerczy lub gonad wydzielających androgeny. Wzrost androstendionu powyżej 5 ng / ml zaobserwowano u ponad 90% pacjentów z łagodnymi guzami nadnerczy. Złośliwe nowotwory mogą również powodować wzrost androstendionu, ale charakteryzują się raczej wysokimi poziomami 17-OH progesteronu i DHEA-S.