Testosteron
Testosteron jest hormonem steroidowym, jednym z najważniejszych męskich hormonów płciowych. Ma silne działanie anaboliczne- czyli wspierające procesy budowania nowych związków, biorące udział, np. we wzroście masy i rozmiarów mięśni. Testosteron produkowany jest przede wszystkim przez komórki Leydiga (znajdujące się w jądrach) pod wpływem stymulacji z przysadki mózgowej w sytuacji, w której jego poziom we krwi ulega obniżeniu.
Pod kontrolą testosteronu u mężczyzn rozwijają się cechy płciowe, takie jak charakterystyczne owłosienie ciała, niższy tembr głosu czy też odpowiednie proporcje barków do bioder. W większości syntetyzowany przez męskie narządy płciowe – jądra, choć u kobiet jest także produkowany w niewielkich ilościach przez jajniki i korę nadnerczy. Testosteron odpowiada także m.in. za utrzymanie prawidłowych funkcji seksualnych oraz wpływa na poziom libido.
Testosteron badanie – kiedy wykonać?
Badanie ma na celu ocenę ewentualnych dysfunkcji jąder, a także rozróżnienie pierwotnej i wtórnej niewydolności jąder. Wszystkie te jednostki chorobowe mogą przebiegać z zaburzeniami czynności wydzielniczych jąder, które skutkują zbyt niskimi poziomami testosteronu. Poza oczywistymi konsekwencjami takiego stanu rzeczy, czyli niepłodnością, zbyt niskie stężenia tego hormonu mogą prowadzić do rozwoju wielu innych chorób.
Zbyt wysokie poziomy testosteronu także nie są korzystne z medycznego punktu widzenia. Przy przekroczonych normach dla tego hormonu znacząco wzrasta ryzyko chorób takich jak rak prostaty (stercza), czy też miażdżyca tętnic, która może mieć groźne dla zdrowia i życia powikłania, takie jak zawał serca czy udar mózgu.
Oznaczenie poziomów testosteronu jest także ważne w przebiegu chorób takich jak:
- rak i guzy kory nadnerczy
- wrodzony przerost kory nadnerczy
- guzy jąder i jajników
- hirsutyzm
- zespół policystycznych jajników (PCOS)
- marskość wątroby
Kto powinien wykonać badanie testosteronu?
Badanie przeprowadza się u wszystkich pacjentów z podejrzeniem opóźnionego dojrzewania płciowego; Objawami tego mogą być brak lub też niewielka ekspresja drugorzędowych cech płciowych, takich jak:
- obniżenie tonu głosu
- pojawienie się charakterystycznego owłosienia typu męskiego
- zwiększenia wzrostu w okresie dojrzewania
- specyficzny rozkład tkanki tłuszczowej w organizmie
Badanie testosteronu powinni wykonać także wszyscy pacjenci z innymi objawami mogącymi wskazywać na zaburzenia gospodarki hormonalnej w zakresie hormonów płciowych, takimi jak:
- spadek libido
- zaburzenia erekcji
- spadek lub wzrost masy ciała niezwiązany ze zmianą nawyków żywieniowych
- łysienie
- trądzik
- zaburzenia ogólnego samopoczucia
- nadciśnienie
U kobiet także mogą występować zbyt wysokie poziomy testosteronu, które mogą prowadzić do rozwinięcia objawów takich jak:
- nadmierne owłosienie
- łysienie typu męskiego
- trądzik
- zmiana głosu (obniżenie jego tonu)
- problemy z miesiączkowaniem
Przygotowanie do badania
Badanie poziomów testosteronu nie wymaga specjalnego przygotowania. Należy pamiętać o kilku ważnych zasadach:
- Badanie należy wykonać w godzinach porannych.
- Przed badaniem pacjent może wypić maksymalnie 1 szklankę wody
- Pacjent musi być na czczo.
- Przed badaniem nie jest wskazany żaden wysiłek fizyczny – może mieć to wpływ na wynik badania
- Pacjent powinien pozostać w pozycji siedzącej 10-15 minut przed badaniem
Materiał do badania
- krew żylna
Sposób przeprowadzenia badania
- Wykrywanie metodą elektrochemiluminescencji (ECLIA)
Testosteron norma (wartości referencyjne)
Normy zależą od wieku i płci.
Niski testosteron
U mężczyzn niski poziom jest wskaźnikiem nieprawidłowej funkcji jąder (hipogonadyzmu), która może mieć różnorakie przyczyny. W pierwotnym hipogonadyzmie obserwuje się niski poziom testosteronu, ale za to wysoki poziom hormonów przysadki- przysadki FSH i LH.
Wtórny i trzeciorzędowy hipogonadyzm, zwany również hipogonadyzmem hipogonadotropowym (wywołanym niskim poziomem hormonów przysadki, odpowiedzialnych za prawidłową funkcję gonad), charakteryzuje się nieproporcjonalnie niskimi poziomami LH / FSH.
Niski poziom może także być konsekwencją tzw. zespołu metabolicznego- czyli zbioru objawów związanych z otyłością, podwyższonymi poziomami kwasów tłuszczowych we krwi, nadciśnieniem, nieprawidłową tolerancją glukozy i insulinoopornością. Niekorzystny wpływ na poziomy tego hormonu ma także palenie papierosów i nadmierne spożywanie alkoholu.
https://www.synevo.pl/testosteron/