Glukoza

Glukoza badanie

Glukoza jest najważniejszym monosacharydem (cukrem prostym) znajdującym się we krwi. Wskaźnik stężenia glukozy we krwi często po prostu nazywany jest „cukrem we krwi”. Jego wartość wynika z rozpadu węglowodanów przyjmowanych z pożywieniem i konwersji glikogenu do glukozy w wątrobie.

Glukoza jest niezbędnym źródłem energii, która utrzymuje aktywność komórek ludzkiego ciała. Rozkład glukozy na potrzeby metabolizmu odbywa się w procesie przetwarzania glukozy (glikolizy) w docelowej komórce, w celu dostarczenia niezbędnej do jej funkcjonowania energii.

Dwoma hormonami, które bezpośrednio regulują poziom glukozy we krwi, są glukagon i insulina. Glukagon przyspiesza konwersję (przemianę) glikogenu do glukozy, a tym samym podnosi poziom cukru we krwi. Insulina umożliwia glukozie wnikanie do komórek, stymuluje produkcję glikogenu z cząstek glukozy i obniża poziom cukru we krwi.

Inne hormony odgrywające ważną rolę w metabolizmie glukozy to: hormon adrenokortykotropowy (ACTH), glukokortykoidy, adrenalina, tyroksyna. Wszystkie te hormony podnoszą poziom glukozy we krwi, a tylko insulina ją obniża. Niewystarczające lub brakujące poziomy insuliny znacznie zwiększają poziom glukozy we krwi i prowadzą do rozwinięcia się cukrzycy u chorego.

Glukoza badanie – kto powinien wykonać?

Badanie przesiewowe glukozy w kierunku cukrzycy u osób dorosłych bez ewidentnych objawów jest zalecane w przypadku nadwagi lub otyłości (BMI ≥ 25 kg / m2, niezależnie od wieku) oraz u osób z jednym lub kilkoma czynnikami ryzyka cukrzycy takimi jak:

• unieruchomienie

• krewni pierwszego stopnia z cukrzycą

• historia cukrzycy ciążowej lub duża masa urodzeniowa poprzedniego dziecka (> 4000 g);

• przynależność do grup etnicznych ze zwiększonym ryzykiem cukrzycy

• nadciśnienie tętnicze (≥140 / 90 mmHg)

• niski poziom cholesterolu HDL (<35 mg / dl) i / lub podwyższony poziom trójglicerydów (> 250 mg / dl)

• kobiety z zespołem policystycznych jajników (PCOS)

• historia chorób sercowo-naczyniowych

• nieprawidłowa tolerancja glukozy we wcześniejszych testach

• inne stany kliniczne związane z opornością na insulinę (np. acanthosis nigricans)

W przypadku braku tych kryteriów badanie na cukrzycę powinno zacząć przeprowadzać w wieku 45 lat. Po uzyskaniu normalnych wyników badań przesiewowych badanie powtarza się w odstępach maksymalnie co 3 lata (częstsze badania przeprowadzane są na podstawie obecnych czynników ryzyka).

Istnieją dwa główne typy cukrzycy – typ 1 i typ 2. Biorąc pod uwagę fakt, że częstość występowania cukrzycy typu 2 drastycznie wzrosła u nastolatków w ciągu ostatniej dekady, zalecenia American Diabetes Association (ADA) z 2010 r. zawierają więcej kryteriów badań dzieci z nadwagą, ale bez dolegliwości, do których dodano dwa z następujących czynników:

• wywiad rodzinny w kierunku cukrzycy typu 2 u krewnych 1. lub 2. stopnia

• przynależność do grup etnicznych o podwyższonym ryzyku zachorowania na cukrzycę (Afroamerykanie, Azjaci, rdzenni Amerykanie, Latynosi)

• objawy sugerujące insulinooporność lub stany związane z insulinoopornością (np. acanthosis nigricans, wysokie ciśnienie tętnicze, dyslipidemia, zespół policystycznych jajników PCOS)

• historia cukrzycy u matki lub cukrzycy ciążowej w czasie ciąży

Glukoza badanie kiedy wykonać?

Kryteria American Diabetes Association (ADA) do diagnozowania cukrzycy obejmują:

• subiektywne objawy (wielomocz, polidypsja- znaczący wzrost pragnienia, niewyjaśniona utrata masy ciała) oraz „przypadkowe” wartości glukozy

• poziom cukru we krwi na czczo> = 125 mg / dl (> = 6,99 mmol / l)

• poziom cukru we krwi> = 200 mg / dl po 2 godzinach od spożycia 75 g glukozy (w ramach doustnego testu tolerancji glukozy)

W przypadku braku hiperglikemii (zbyt wysokich poziomów cukrów) z obecną ciężką dekompensacją metaboliczną (poważne zaburzenie funkcjonowania organizmu wywołane nieprawidłowymi poziomami cukru we krwi) drugie i trzecie kryterium należy potwierdzić, powtarzając test w różnych dniach.

Przygotowanie do badania poziomów cukru we krwi zależy od rodzaju badania oraz tego, co lekarz chce zbadać. Badanie może być przeprowadzone:

• na pusty żołądek (po co najmniej 8 godzinach abstynencji od spożycia kalorii)

• bez specjalnego przygotowania – próbka jest pobierana 2 godziny po posiłku

• bez specjalnego przygotowania – pacjent wskazuje, ile czasu minęło od ostatniego posiłku

Glukoza badanie – materiał

• krew żylna

Metoda przeprowadzenia badania

• spektrofotometria (kolorymetryczna reakcja enzymatyczna)

Glukoza norma (wartości referencyjne)

• < 1 dzień 40-60 mg/dl

• 1 – 31 dni 50-80 mg/dl

• >1 mies. 70-99 mg/dl

• Kobiety w ciąży 70-92 mg/dl

Podwyższona glukoza

Podwyższoną glukozę we krwi obserwuje się w chorobach takich jak:

• cukrzyca

• Choroba Cushinga

• akromegalia / gigantyzm

• guz chromochłonny

• gruczolak przysadki (wydzielający hormon wzrostu)

• hemochromatoza

• ostre / przewlekłe zapalenie trzustki

• nowotwór trzustki

• guz wydzielający glukagon

• przewlekła choroba nerek

• zaawansowana choroba wątroby

• niedobór witaminy B1 (encefalopatia Wernickego)

• ostry stres emocjonalny lub fizyczny (zawał mięśnia sercowego, udar, drgawki

Niska glukoza

Obniżone poziomy glukozy we krwi obserwuje się w chorobach takich jak:

• insulinoma (guz wydzielający insulinę)

• guzy poza trzustką (np. wątrobiak)

• Choroba Addisona

• niedoczynność przysadki

• zespoły złego wchłaniania

• ostra martwica wątroby (zapalenie wątroby, zatrucie)

• wcześniaki u matek chorych na cukrzycę

• niedobory enzymów (np. galaktozemia)

• przedawkowanie insuliny

• reaktywna hipoglikemia (hiperinsulinizm, zaburzenia endokrynologiczne)

• poposiłkowa hipoglikemia (po operacji żołądkowo-jelitowej, dziedzicznej nietolerancji fruktozy, przy galaktozemii).