Witamina B12

Witamina B12 jest rozpuszczalną w wodzie witaminą, która odgrywa niezwykle ważną rolę w procesie powstawania czerwonych krwinek, metabolizmie komórkowym, funkcjonowaniu układu nerwowego.

Jeśli niedobór witaminy B12 pozostaje nieleczony, może prowadzić do niedokrwistości, zmęczenia, osłabienia mięśni, problemów jelitowych i żołądkowych, uszkodzenia nerwów oraz zmian nastroju i zaburzeń funkcji poznawczych.

Witamina B12 nie może być wytwarzana w organizmie i dlatego musi zostać pozyskana z pożywienia. Jej źródłem są produkty pochodzenia zwierzęcego (mięso, nerki, wątroba, ryby). W niewielkich ilości zawarta jest w jajach, serach i mleku. Jej zapasy powstają w wątrobie, rezerwa wątrobowa zwykle wystarcza na 3-4 lata. Dobowa utrata z moczem i kałem odpowiada dziennemu zapotrzebowaniu.

Wchłanianie witaminy B12 odbywa się głównie jako proces aktywny poprzez połączenie z czynnikiem wewnętrznym produkowanym przez komórki okładzinowe żołądka. Dalej trafia do jelita cienkiego, gdzie w jelicie krętym przedostaje się do krwioobiegu.

Witamina B12 występuje w postaci suplementu diety do podawania doustnego w formie do wstrzykiwań, a także aerozolu do nosa. Po podaniu doustnym wchłania się ok 1% dawki, znacznie lepiej przyswajalna jest w wyniku iniekcji głęboko domięśniowych.

Witamina B12 badanie – kiedy wykonać

W warunkach narażenia na niedobór witaminy B12: u osób starszych, z chorobami przewodu pokarmowego, zaburzeniami wchłaniania, u wegan i wegetarian, kobiet w ciąży i karmiących piersią. Lekarz może zlecić badanie poziomu witaminy B12 w surowicy, jeśli rutynowe profilaktyczne badania krwi wykażą niedokrwistość.

Wskaźnik ten jest powiązany z wieloma chorobami z różnych dziedzin medycyny, dlatego można go badać w ramach wieloetapowego procesu diagnostycznego w neurologii, hematologii, gastroenterologii.

Zaleca się badanie witaminy B12 jednocześnie z kwasem foliowym, ponieważ brak obydwu tych witamin może powodować rozwój niedokrwistości megaloblastycznej.

By zróżnicować niedobór witaminy B12 związany z zaburzeniami wchłaniania (wywołanymi np. brakiem czynnika IF w żołądku) z jej niedoborami dietetycznymi, można wykonać test Schillinga, oceniający przyswajanie witaminy z przewodu pokarmowego na podstawie jej wydalania z moczem.

Witamina B12 badanie – kto powinien wykonać?

Każdy pacjent prezentujący objawy niedoboru witaminy B12:

• niedokrwistość (anemię) megaloblastyczną (z obniżeniem poziomu hemoglobiny, ale zwiększeniem wielkości czerwonej krwinki),
• objawy z przewodu pokarmowego (utrata smaku, pieczenie języka, chudnięcie, nudności, zaparcia lub biegunki)
• objawy neurologiczne (mrowienia kończyn, zaburzenia chodu, zaburzenia psychiatryczne)

Ponadto oznaczenie jest przydatne u pacjentów obciążonych, w sytuacjach takich jak:

• przewlekłe zanikowe zapalenie żołądka;
• po gastrektomii (chirurgicznym usunięciu części żołądka);
• przy długotrwałym stosowaniu inhibitorów pompy protonowej lub blokerów receptorów H2 (wpływających na zmianę pH żołądka);
• choroby terminalnego jelita krętego (choroba Crohna, chłoniak, stan po resekcji;
• przewlekły alkoholizm;
• długoterminowa, niedoborowa dieta wegańska, wegetariańska;
• AIDS.

Przygotowanie do badania

• Badanie wykonuje się rano na czczo
• Oznaczenia należy dokonać co najmniej 10 dni po ostatnim wstrzyknięciu witaminy; po przeprowadzeniu testu Schillinga; wprowadzeniu znakowanej radioaktywnie B12 do organizmu.

Materiał do badania

• krew żylna.

Metoda badania

•  immunochemiczna, elektrochemiluminescencyjna (ECLIA)

Witamina B12 norma

• 197 – 771 pg/ml

Witamina B12 nadmiar

Nadmiar witaminy B12 w surowicy zazwyczaj jest wynikiem jej terapii suplementacyjnej np. w stanach zapalnych korzeni nerwowych. Witamina B12 wydalana jest wraz moczem, dlatego jej nadmiar nie jest szkodliwy.

W stanach patologicznych wzrost stężenia pojawić się może w niewydolności nerek, przewlekłej białaczce szpikowej, alkoholizmie, ostrym i przewlekłym zapaleniu wątroby.

Witamina B12 niedobór

Niedobór witaminy B12 jest spowodowany:

• błędami żywieniowymi,
• zaburzonym wchłanianiem w wyniku obecności złośliwej niedokrwistości (choroby autoimmunologicznej błony śluzowej żołądka, która powoduje niedobór czynnika IF)
• zaburzonym wchłanianiem w wyniku zaburzeń w miejscach, które uczestniczą w tym procesie (po resekcji żołądka, jelita krętego, w stanach zapalnych zmieniających ich błonę śluzową)

Istnieją również leki, które mogą wpływać na poziom witaminy B12 – leki przeciwdrgawkowe, metformina, doustne środki antykoncepcyjne, niektóre antybiotyki itp.