Białko całkowite w dobowej zbiórce moczu

Białko całkowite w dobowej zbiórce moczu – co to jest?

U ludzi zdrowych wydalane są niewielkie ilości białka z moczem (20 – 80 mg/dobę), które są niewykrywane metodami rutynowymi. Z tego około 43% stanowią białka produkowane w układzie moczowo-płciowym. Najważniejszym z nich jest białko Tamma-Horsfalla (ok 30 mg/dobę), syntetyzowane przez komórki kanalików nerkowych. Białko to stanowi główny składnik wałeczków nerkowych- jedynych wałeczków obecnych prawidłowo w badaniu osadu moczu. Towarzyszą mu śluz oraz produkty złuszczania się nabłonków dróg moczowych.

W wyniku filtracji krwi w kłębuszku nerkowym, do moczu przedostają się również białka drobnocząsteczkowe z surowicy – głównie albuminy. W większości są one jednak wchłaniane zwrotnie do krwi. Gdy pojawią się nawet małe uszkodzenia w ścianie naczynia krwionośnego w kłębuszku (zazwyczaj w przebiegu cukrzycy lub nadciśnienia tętniczego), to właśnie zwiększone ilości albumin w moczu są pierwszą oznaką uszkodzenia nerek w tych chorobach. O białkomoczu mówimy, gdy stężenie białka w moczu przekracza 150mg/dobę.

Badanie białka całkowitego w moczu pomaga zróżnicować również inne stany, które poza chorobami toczącymi się w obrębie samych nerek, wpływają na pojawienie się białkomoczu – przyczyny ogólnoustrojowe, przednerkowe (związane z ciężkimi infekcjami, chorobami krążenia) lub w obrębie dróg moczowych (ich infekcje, nowotwory).

Pomiar białka w dobowej zbiórce moczu, zamiast w pojedynczym pomiarze, jest dodatkowo dokładny, gdyż obserwujemy rytm dobowy wydalania białka –więcej białka wydala się w dzień, a wielkość białkomoczu dobowego zmienia się z dnia na dzień nawet o kilkadziesiąt procent.

Białko całkowite w dobowej zbiórce moczu – kiedy wykonać?

Istnieje szereg wskazań do badania, do najważniejszych z nich należą:

• kontrola stanu uszkodzenia nerek w przewlekłych chorobach nerek, najczęściej spowodowanych cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym

• monitorowanie leczenia preparatami uszkadzającymi nerki

• zapalenia i nowotwory nerek i dróg moczowych

• w ciąży w celu wykluczenia stanu przedrzucawkowego

Białko całkowite w dobowej zbiórce moczu – kto powinien wykonać?

Białkomocz w zależności od ciężkości i nasilenia objawów, których doświadcza pacjent dzieli się na:

• białkomocz znikomy (minimalny) –wydalanie białka do 0,5 g/dobę; bezobjawowy; często jest to przejściowy stan po dużym wysiłku fizycznym, przy dłuższym pozostawaniu w pozycji stojącej, gwałtownej zmianie temperatury, po silnym przeżyciu psychicznymi, przy znacznym zagęszczeniu moczu podczas odwodnienia, w końcówce ciąży.

• białkomocz mierny (umiarkowany) – 0,5 – 3,5 g/dobę; często jedynym objawem jest pienienie się moczu,

• białkomocz masywny (znaczny) – powyżej 3,5 g białka/dobę; gdy na ciele pojawiają się masywne obrzęki, związane z niskim poziomem białka we krwi, najbardziej nasilone w okolicy oczu i obrębie podudzi.

Mogą również wystąpić objawy choroby nerek i dróg moczowych (zmiana ilości i częstości oddawanego moczu, utrudnione oddawanie moczu, krew w moczu) lub choroby podstawowej powodującej białkomocz (np. gorączki w infekcji).

Białko całkowite w dobowej zbiórce moczu norma

• wydalanie do 150,00 mg/dobę

Podwyższony poziom białka całkowitego w dobowej zbiórce moczu

Może być spowodowany przez szereg przyczyn. Wyróżniamy:

• białkomocz przednerkowy (związany z zaburzoną dostawą krwi do nerek)– w niewydolności krążenia, nadciśnieniu, zatruciach, gorączce, ostrych epizodach neurologicznych (stany zapalne, wylew, napad padaczkowy);

• białkomocz nerkowy (związany z zaburzeniami w obrębie samych nerek) – chorobą w kłębuszkach nerkowych (ostre lub przewlekłe zapalenie kłębków nerkowych, choroby autoimmunologiczne, leki nefrotoksyczne, infekcje); kanalikach nerkowych (ostre i przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek, choroby śródmiąższowe nerek, zatrucie solami metali ciężkich, polekowe – aminoglikozydy, cytostatyki, przeciwbólowe);

• białkomocz pozanerkowy (związany z chorobą w obrębie dolnych dróg moczowych)– zapalenie moczowodów, pęcherza moczowego, cewki moczowej, gruczołu krokowego, dolnych odcinków dróg rodnych, kamica dróg moczowych.

Innym pojęciem jest białkomocz z przeładowania- białkomocz spowodowany obecnością nadmiaru białek we krwi- najczęściej w wyniku nadprodukcji przeciwciał w przebiegu szpiczaka mnogiego, które do moczu trafiają jako białko Bence-Jonesa. By wykazać jego obecność, można dodatkowo wykonać elektroforetyczny rozdział białek w moczu.

Inne przykłady obejmują obecność w moczu: beta2-mikroglobuliny- w nowotworach, chorobach immunologicznych; hemoglobiny – przy masywnej hemolizie (rozpadzie krwinek czerwonych), mioglobiny – po dużym wysiłku fizycznym, w zapaleniu mięśni szkieletowych, w zespołach zmiażdżenia mięśni, po napadzie padaczkowym, zawale mięśnia sercowego.