Bilirubina pośrednia

Bilirubina pośrednia badanie

Bilirubina jest pomarańczowym pigmentem, produktem rozkładu hemu, będącego składnikiem hemoglobiny – substancji umożliwiającej przenoszenie tlenu w czerwonych krwinkach (erytrocytach).

Erytrocyty żyją 120 dni. W wyniku ich rozpadu (wieloetapowych przemian hemu), do krwioobiegu uwalnia się bilirubina (wolna, pośrednia, niesprzężona), która wiąże się z białkami nośnikowymi krwi, albuminami. Ta postać bilirubiny jest nierozpuszczalna w wodzie.

Wraz z albuminami, bilirubina wolna jest przenoszona do wątroby. Tam dołączany jest do niej kwas glukuronowy i powstaje bilirubina związana (sprzężona, bezpośrednia). Ona wydzielana jest do żółci i wraz z nią przechodzi z wątroby do jelita cienkiego, gdzie jest dalej rozkładana przez bakterie i ostatecznie wydalana z kałem.

Testy laboratoryjne mierzą zarówno poziom bilirubiny całkowitej, jak i wolnej (we krwi z albuminami) oraz związanej (w wątrobie lub żółci, z kwasem glukuronowym).

Wzrost stężenia bilirubiny powyżej 2,5mg% objawia się żółtaczką (żółtym zabarwieniem twardówek, błon śluzowych i skóry).

Wzrost poziomu bilirubiny wolnej jest zazwyczaj związany z procesami nadmiernego rozpadu krwinek czerwonych, natomiast związanej z zaburzeniami czynności wątroby (sprawności procesu sprzęgania bilirubiny z kwasem glukuronowym czy wydzielania jej do żółci).

Bilirubina pośrednia – kiedy wykonać badanie?

Bilirubinę bada się w celu sprawdzenia, jak funkcjonuje wątroba. Pomiar jej stężenia jest użyteczny przy podejrzeniu uszkodzenia wątroby.

Badanie jest też przydatne w diagnostyce żółtaczek i różnicowaniu ich przyczyny. Wykonuje się je przy podejrzeniu żółtaczki hemolitycznej, czyli związanej z nadmiernym rozpadem czerwonych krwinek.

Dodatkowo, pomiar i monitorowanie stężenia bilirubiny u noworodków z żółtaczką jest wpisany w standard poporodowej opieki medycznej nad dzieckiem.

Bilirubina pośrednia – kto powinien wykonać badanie?

Każdy pacjent z objawami mogącymi sugerować chorobę wątroby:

• żółtaczka

• ciemny mocz

• jasne stolce

• bóle brzucha

• rozbicie, ogólne osłabienie

Oznaczenie przydaje się w przypadku podejrzenia uszkodzenia wątroby, u pacjentów z historią picia nadmiernych ilości alkoholu, wykazujących objawy toksyczności leku lub narażonych na wirusa zapalenia wątroby. Zazwyczaj wykonuje je się w ramach panelu wątrobowego (wraz z pomiarem aktywności aminotransferaz, LDH, stężenia albumin).

Badanie może okazać się przydatne również u pacjentów z podejrzeniem niedokrwistości hemolitycznej (procesu rozpadu czerwonych krwinek), zgłaszających:

• żółtaczkę

• prawidłową barwę moczu

• ciemne stolce

• bóle brzucha

• szybkie bicie serca

• duszności

W tym przypadku, często wraz z oznaczeniem poziomu bilirubiny zleca się badania oceniające stan układu czerwonokrwinkowego (liczbę czerwonych krwinek, hemoglobiny, haptoglobiny, retikulocytów, aktywność LDH).

Materiał do badania

• krew żylna

Bilirubina pośrednia norma (wartości referencyjne)

• 0,2 – 1,00 mg/dl

Bilirubina pośrednia wyniki

Niski poziom bilirubiny pośredniej obserwuje się rzadko i w praktyce lekarskiej nie ma znaczenia diagnostycznego.

Wzrost tylko bilirubiny pośredniej (niesprzężonej) może wynikać z:

• nadprodukcji bilirubiny w wyniku zwiększonego rozpadu krwinek czerwonych – w niedokrwistościach hemolitycznych, wywołanych immunologicznie, w uszkodzeniu erytrocytów (sztuczna zastawka serca, zakrzepowa plamica małopłytkowa, zespół hemolityczno-mocznicowy, rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe), zakażeniach (sepsa, malaria, toksoplazmoza), ciężkich oparzeniach, nadczynności śledziony, nocnej napadowej hemoglobinurii

• upośledzenia sprzęgania bilirubiny z kwasem glukuronowym w wątrobie- w uwarunkowanych genetycznie chorobach, w których brakuje enzymów niezbędnych do tego procesu- takich jak zespół Gilberta, zespół Criglera i Najjara

Wzrost stężenia bilirubiny pośredniej możemy obserwować też u noworodków – zarówno w przypadku żółtaczki fizjologicznej wywołanej kamieniem pokarmem kobiecym, jak w przypadku żółtaczki w przebiegu choroby hemolitycznej (niszczenia czerwonych krwinek wywołanych konfliktem grup krwi między noworodkiem a matką).

Ważne jest, aby szybko rozpoznać i leczyć podwyższony poziom bilirubiny u noworodka, ponieważ nadmiar niesprzężonej bilirubiny uszkadza rozwijające się komórki mózgowe, co może stwarzać ryzyko rozwoju upośledzenia umysłowego.

Wzrost zarówno bilirubiny pośredniej (niesprzężonej), jak i bezpośredniej (sprzężonej) wynika zazwyczaj z powodu:

• uszkodzenia wątroby – wywołanego marskością, zakażeniami wirusowymi, zajęciem jej w przebiegu zakażeń bakteryjnych (kiła, sepsa, ropnie wątroby), autoimmunologicznym zapaleniem wątroby, uszkodzeniem toksycznym (alkoholowym, grzybami, czterochlorkiem węgla), polekowym, nowotworami wątroby (pierwotnymi, przerzutowymi), nowotworami hematologicznymi (chłoniaki)

• zaburzeń naczyniowych – spowodowanych zespołem Budda-Chiariego (zakrzepica żył wątrobowych), niewydolnością serca

• problemów w drogach żółciowych – w pierwotnym zapaleniu dróg żółciowych, zastoju wywołanym ciążą