CEA

Antygen rakowo-płodowy (CEA) jest cząsteczką, która podczas rozwoju płodowego jest wytwarzana przez komórki trzustki i przewodu pokarmowego rosnącego zarodka.

Po urodzeniu synteza CEA jest tłumiona, a jego stężenie gwałtownie spada. U zdrowego dorosłego człowieka poziomy tego markera są bardzo niskie. Niewielkie jego ilości są wytwarzane w komórkach jelitowych, trzustkowych i wątrobowych. Rola fizjologiczna CEA nie jest poznana, przypuszcza się, że pełni funkcję ochronną dla nabłonka jelitowego.

Znaczący wzrost poziomu CEA obserwuje się w różnych nowotworach złośliwych: głównie okrężnicy i odbytnicy, rzadziej trzustki, piersi, płuc, szyjki macicy, jajników.

Oznaczanie stężenia CEA w płynie mózgowo-rdzeniowym można wykorzystać też do diagnozowania pierwotnych i przerzutowych nowotworów ośrodkowego układu nerwowego.

Określenie jego ilości w płynie opłucnowym może pomóc w zdiagnozowaniu zapalenia opłucnej spowodowanego, między innymi, rakiem płuc czy piersi.

Kiedy wykonać badanie poziomu CEA?

Przesiewowe badanie poziomu tego markera w celu diagnostyki onkologicznej może jedynie potwierdzić istnienie guza, ale pomoże dokładnie określić jego rodzaju i pochodzenia. Dlatego jego badania nie stosuje się profilaktycznie.

U chorych ze zdiagnozowaną chorobą nowotworową- najczęściej dotyczącą układu pokarmowego, badanie CEA jest przydatne na jej zaawansowanych etapach. Nie obserwuje się jego wzrostu we wczesnych stadiach choroby.

Kto powinien wykonać badanie poziomu CEA?

Osoby ze zdiagnozowaną chorobą nowotworową (szczególnie okrężnicy i odbytnicy, wątroby, sutka), aby:

• Określić stadium raka

Wysokie stężenia tego markera występują w zaawansowanych stadiach raka, zwłaszcza z przerzutami odległymi.

• Monitorować odpowiedź na leczenie

Testy seryjne tego markera należy rozpocząć przed i po leczeniu, aby zweryfikować spadek podczas terapii i ustalić wartość początkową, którą należy następnie porównać z kolejnymi badaniami, by zapobiegać nawrotom. Wartości CEA zwykle wracają do normy 1-4 miesiące po radykalnym usunięciu guza.

Przygotowanie przed badaniem

•  badanie przeprowadza się rano na czczo.

Materiał do badania

• krew żylna

Metoda badania

• immunochemiczna, elektrochemiluminescencyjna (ECLIA)

CEA norma

• < 3,8 ng/ml osoba niepaląca

• < 5,5 ng/ml osoba paląca

Podwyższony CEA

• w chorobach nowotworowych- podczas leczenia jest wskaźnikiem słabej odpowiedzi na leczenie lub zwiastunem nawrotu choroby, wystąpienia przerzutów

• w stanach nienowotworowych- zapalenie, marskość wątroby, wrzód żołądka, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, polipy odbytnicy, rozedma płuc, łagodne guzy piersi, zapalenie trzustki lub pęcherzyka żółciowego.

Również zdrowi palacze mogą mieć podwyższony poziom markeru.