Czas protrombinowy

Czas protrombinowy jest jednym z najczęściej mierzonych wskaźników hemostazy. Ocenia on niektóre z wielu czynników krzepnięcia i dostarcza informacji na temat czasu potrzebnego do skrzepnięcia osocza pacjenta po dodaniu odczynników.

Prawidłowe krzepnięcie krwi wymaga kilku różnych rodzajów białek, zwanych czynnikami krzepnięcia – muszą one prawidłowo funkcjonować i być obecne w organizmie w odpowiednich ilościach.

Czas protrombinowy to badanie, które umożliwia ocenę aktywności czynników zaangażowanych w zewnętrzny szlak krzepnięcia krwi – czynników I, II, V, VII, X.
Czynniki II, VII, IX i X są syntetyzowane w wątrobie a proces ich powstawania wymaga obecności witaminy K. Dzięki temu pomiar czasu protrombinowego może zostać wykorzystany do oceny niedoborów witaminy K oraz czynności wątroby, a w szczególności jej funkcji wytwarzania białka.

Czas protrombinowy można wyrazić na różne sposoby: w sekundach (sek.), jako wskaźnik protrombinowy w procentach (%) oraz używając wskaźnika INR (międzynarodowy współczynnik znormalizowany).

Normy INR zazwyczaj nie różnią się zbytnio między poszczególnymi laboratoriami i zgodnie z wartością INR lekarz może określić dawkę przepisanych leków przeciwzakrzepowych i częstotliwość ich przyjmowania. Czas protrombinowy może wykryć zarówno nadkrzepliwość, jak i zbyt niską krzepliwość krwi.

Czas protrombinowy jest zatem ważnym wskaźnikiem ogólnego stanu i poprawnego funkcjonowania układu krzepnięcia krwi.

Kiedy wykonać badanie czasu protrombinowego?

Badanie można wykonać:

• aby monitorować leczenie lekami przeciwkrzepliwymi;

• aby monitorować czynność wątroby i wykrywać jej zaburzenia;

• aby wykluczyć zaburzenia krzepnięcia krwi przed zabiegami chirurgicznymi;

• w przypadku podejrzenia wrodzonych niedoborów czynników krzepnięcia (hemofilie, dziedziczny niedobór czynników II, V, VII, X i fibrynogenu);

• w przypadku podejrzenia zespołu DIC (rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego);

• w przypadku tendencji do krwawień;

• w celu identyfikacji niedoborów witaminy K.

Czas protrombinowy kto powinien wykonać badanie?

Badanie jest przydatne u osób leczonych doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi. Dzięki niemu lekarz prowadzący może monitorować proces leczenia i modyfikować dawkę terapeutyczną.

Czas protrombinowy można również badać u osób mających objawy związane z zaburzeniami krzepnięcia krwi. Mogą one obejmować:

• przedłużone krwawienie,

• częste krwotoki bez przyczyny,

• krwawienie z dziąseł lub nosa,

• spontaniczne wybroczyny,

• zakrzepica żylna.

Badanie jest również zalecane, jeśli podejrzewa się choroby wrodzone układu krzepnięcia lub niewydolność wątroby.

Przygotowanie przed badaniem

• najdokładniejsze wyniki uzyskuje się, pobierając krew wcześnie rano na czczo, bez przyjmowania leków przez ostatnie 12 godzin.

• pacjent powinien zgłosić, czy przyjmuje leki wpływające na krzepnięcie krwi.

Materiał do badania

• krew żylna

Metoda badania

• Koagulometryczna

Czas protrombinowy norma

• czas 11-16 sek,

• wskaźnik protrombinowy 80-120%,

• INR 0,9-1,3

Czas protrombinowy wyniki

Przedłużony czas protrombinowy oznacza opóźnione krzepnięcie krwi i obserwuje się go w stanach takich jak:

• terapia przeciwzakrzepowa;

• upośledzona czynność wątroby z powodu chorób i innych;

• niewystarczająca ilość białek krzepnięcia krwi;

• niedobór witaminy K;

• niedobór innych czynników krzepnięcia (np. II, V, VII lub X);

• zespół DIC;

• obecność inhibitorów krzepnięcia krwi.

Skrócony czas protrombiny oznacza przyspieszone krzepnięcie krwi i nie ma istotnego znaczenia klinicznego. Zjawisko można zaobserwować w stanach takich jak:

• przyjmowanie suplementów zawierających witaminę K;

• wysokie spożycie żywności zawierającej witaminę K (zielona herbata, wątroba, brokuły, soja);

• przyjmowanie leków zawierające estrogen lub hormonalnej terapii zastępczej.