Estradiol

Estradiol to aktywny biologicznie estrogen. Estrogeny biorą udział w rozwoju wtórnych cech płciowych kobiet i wraz z progesteronem są odpowiedzialne za regulację cyklu miesiączkowego, rozwój żeńskich narządów płciowych i utrzymanie ciąży.

Estrogeny wpływają na metabolizm wapnia i mają pozytywny wpływ utrzymanie masy kości. Przy niskim poziomie estrogenów obserwuje się zmniejszoną mineralizację kości, co prowadzi do łatwiejszych złamań i rozwoju osteoporozy. Ich wysoki poziom działa zaś ochronnie na naczynia i zmniejsza ryzyko sercowo-naczyniowe.

U kobiet estradiol jest wytwarzany głównie przez jajniki (pęcherzyki jajnikowe, ciałko żółte), ale niewielkie ilości wytwarzane są również w korze nadnerczy. Podczas ciąży jest syntetyzowany przez łożysko. W ciąży stężenie estradiolu narasta regularnie i najwyższe stężenie osiąga w 40 tygodniu.

Podczas cyklu miesiączkowego wydzielanie estradiolu ma dwa szczyty. Jego poziomy wzrastają podczas fazy pęcherzykowej i rozwoju pęcherzyka jajnikowego, zwiększają się do czasu owulacji i ponownie przy tworzeniu się ciałka żółtego w fazie lutealnej. Pod koniec cyklu miesiączkowego poziom estrogenów gwałtownie spada.

U mężczyzn estradiol jest wytwarzany przez jądra i nadnercza. Jego poziom może wzrosnąć w zaburzeniach płodności, przy niektórych nowotworach, a także w przypadkach nadmiernego używania marihuany, alkoholu, narkotyków.

Estradiol – kiedy wykonać badanie?

Wpływa on na namnażanie komórek błony śluzowej macicy, przebieg cyklu miesiączkowego, rozwój żeńskich narządów płciowych i gruczołu sutkowego.

U kobiet wskazaniami do jego badania są:

• zaburzenia płodności,

• trudności w zajściu w ciążę,

• zaburzenia miesiączkowania,

• zaburzenia funkcjonowania osi podwzgórzowo-przysadkowo-gonadalnej,

• opóźnione dojrzewanie płciowe,

• podejrzenie nowotworów jajnika wytwarzających estrogeny,

• podejrzenie przerostu nadnerczy.

Badanie jest także rutynowo stosowany do monitorowania owulacji u pacjentek poddawanych terapii hormonalnej podczas procedur wspomaganego rozrodu i zapłodnienia in vitro.

U mężczyzn również poziomy estradiolu można badać pod kątem podejrzeń zaburzeń płodności, zaburzeń osi podwzgórzowo-przysadkowo-gonadalnej, ginekomastii, a także do diagnozowania guzów jąder czy przerostu nadnerczy.

Estradiol – kto powinien wykonać?

Każdy pacjent uskarżający się na charakterystyczne objawy związane z jego zbyt niskim lub wysokim poziomem.

Jego wysoki poziom może objawiać się: nieregularnym miesiączkowaniem, bólem głowy, wzdęciami, zmęczeniem, tkliwością i bólem w klatce piersiowej, wahaniami nastroju.

Jego niski poziom wiąże się z: nieregularnymi lub nieobecnymi miesiączkami, częstymi zakażeniami dróg moczowych, bólem podczas stosunku z powodu suchości pochwy, wahaniami nastroju, depresją, zmęczeniem, uderzeniami gorąca.

Przygotowanie do badania

• Badanie należy wykonać na czczo. Konieczne jest, by pacjentka poinformowała o ewentualnej ciąży, fazie cyklu menstruacyjnego, w której obecnie się znajduje oraz czy przyjmuje leki hormonalne (np. antykoncepcję).

• Zaleca się, aby nie przyjmować produktów lub leków zawierających biotynę (witaminę B7) 12 godzin przed badaniem.

• Niektóre leki mogą wpływać na poziom estradiolu. Klomifen i diazepam zwiększają jego poziomy, podczas gdy doustne środki antykoncepcyjne obniżają je.

Materiał do badania

• krew żylna

Estradiol normy

Kobiety:

• Faza folikularna 12,4 – 233 pg/ml

• Faza owulacyjna 41,0 – 398 pg/ml

• Faza lutealna 22,3 – 341 pg/ml

• Postmenopauza < 5,0 – 138 pg/ml

W ciąży:

• 1 trymestr 154 – 3243 pg/ml

• 2 trymestr 1561 – 21280 pg/ml

• 3 trymestr 8525 – >30000 pg/ml

Mężczyźni:

• 25,8 – 60,7 pg/ml

Chłopcy:

• 5 – 20 pg/ml

Dziewczynki:

• 6 – 27 pg/ml

Estradiol wyniki

Podczas monitorowania płodności zaleca się wykonanie kilku badań w różnych dniach w celu ustalenia podstawowego poziomu estradiolu i jego pików (wzrostów stężenia). Niski poziom podstawowy bez szczytów lub stale zwiększający się poziom hormonu to oznaki cykli bezowulacyjnych.

Estradiol wysoki

• może być związany z nadczynnością tarczycy, uszkodzeniem wątroby, nowotworami wytwarzającymi estrogen (np. ziarniszczak) i ginekomastią u mężczyzn

• wyższe poziomy estradiolu zgłaszane są również w czasie ciąży ze względu na jego zwiększoną produkcję przez łożysko, w cyklu miesiączkowym w fazie okołoowulacyjnej, w wywołanej lekami owulacji wielu pęcherzyków

Niski estradiol

• u młodych kobiet niski poziom estradiolu może być związany z anoreksją, przewlekłą chorobą nerek lub przedwczesną (pierwotną lub wtórną) niewydolnością jajników

• u kobiet w wieku powyżej 40 lat może być oznaką zbliżającej się menopauzy, podczas okresu zwanego premenopauzą