Ferrytyna

Ferrytyna jest białkiem wewnątrzkomórkowym, występującym w komórkach wątroby i układu odpornościowego. Magazynuje nieaktywne żelazo w ciele i uwalnia je w razie potrzeby.

Żelazo jest potrzebne do normalnej produkcji czerwonych krwinek. Kiedy trzeba wytworzyć nowe czerwone krwinki, komórki przechowujące ferrytynę otrzymują sygnał do ich uwolnienia.

Bez wystarczającej ilości żelaza nowo wyprodukowane czerwone krwinki będą miały zmniejszoną zdolność do przenoszenia tlenu z płuc do wszystkich tkanek w ciele.

Badanie poziomu ferrytyny pomaga określić zapasy żelaza w organizmie. Prawidłowo stężenie ferrytyny wykazuje niewielkie wahania dobowe i z pewnym opóźnieniem reaguje na suplementację żelazem.

Zarówno niski, jak i wysoki poziom żelaza we krwi może wskazywać na poważną chorobę.

Ferrytyna jest ponadto białkiem ostrej fazy, a jej poziom wzrasta w ostrych i przewlekłych stanach zapalnych.

Ferrytyna badanie

Celem badania poziomu ferrytyny jest ocena metabolizmu żelaza- określenie ilości żelaza zapasowego, przechowywanego w organizmie w wątrobie, śledzionach i specjalnych komórkach układu siateczkowo-śródbłonkowego szpiku kostnego. W zależności od wielkości jego zasobów można zdiagnozować wiele chorób, takich jak:

• niedokrwistość z niedoboru żelaza – niedokrwistość spowodowana niewystarczającą ilością żelaza w organizmie;

• hemochromatoza – choroba, w której organizm gromadzi zbyt dużo żelaza;

• syndrom niespokojnych nóg – jedno z zaburzeń snu.

Osoby, które cierpią na którykolwiek z tych stanów, powinny regularnie sprawdzać poziom ferrytyny w celu monitorowania ogólnego stanu zdrowia.

Aby uzyskać pełną diagnozę stanu zapasów żelaza w ciele, oprócz ferrytyny zaleca się badanie żelaza w surowicy, hemoglobiny, zdolności wiązania żelaza przez krew (test ten mierzy poziomy transferyny).

Jeśli podejrzewa się hemochromatozę, można przeprowadzić badania genetyczne genu HFE odpowiedzialnego za rozwój choroby.

Ferrytyna badanie – kto powinien wykonać?

Możesz potrzebować badania poziomu ferrytyny, jeśli masz dolegliwości z powodu niedoboru lub nadmiaru żelaza.

Objawy niedoboru żelaza i anemii obejmują:

• szybka męczliwość;

• bladość;

• przyspieszone bicie serca;

• łamliwe, suche włosy i paznokcie;

• senność;

• zawroty głowy;

• duszność;

• przyspieszone tętno.

Pod koniec leczenia niedokrwistości należy zbadać poziomy ferrytyny, aby ocenić, czy zapasy żelaza w organizmie są uzupełnione.

Objawy nadmiaru żelaza obejmują:

• bóle stawów;

• ból brzucha;

• brak energii, osłabienie fizyczne;

• utrata masy ciała;

• szarobrązowa skóra;

• zaburzenia miesiączkowania u kobiet, impotencja u mężczyzn, utrata libido.

Objawy nadmiaru żelaza mogą się zmieniać z czasem i pogarszać.

Poziomy ferrytyny badane są również u osób zagrożonych wystąpieniem niedokrwistości – kobiet w ciąży, regularnych dawców krwi, małych dzieci, pacjentów z przewlekłą chorobą nerek, pacjentów poddawanych hemodializie.

Przygotowanie przed badaniem

Badanie przeprowadza się rano na czczo. Nie należy pić alkoholu, zażywać narkotyków, przyjmować środków radioaktywnych na 3-4 dni wcześniej.

Materiał do badania

• krew żylna

Metoda badania

• ECLIA elektrochemiluminescencyjna

Ferrytyna norma (wartości referencyjne)

Normy ferrytyny zależą od wieku i płci.

• <1 roku 12,0-327,0 ng/ml

• 1-3 lata 6,0-67,0 ng/ml

• 3-6 lat 4,0-67,0 ng/ml

• Kobiety: 6-12 lat 7,0-84,0 ng/ml

• Mężczyźni: 6-12 lat 14,0-124,0 ng/ml

• Kobiety: 12-17 lat 13,0-68,0 ng/ml

• Mężczyźni: 12-17 lat 14,0-152,0 ng/ml

• Kobiety: >17 lat 13,0-150,0 ng/ml

• Mężczyźni: >17 lat 30,0 – 400,0 ng/ml

Niska ferrytyna

Zmniejszony poziom ferrytyny oznacza wyczerpanie zasobów żelaza, czego skutkiem jest niedokrwistość mikrocytarna (ze zmniejszeniem rozmiaru krwinki czerwonej).

Przyczynami jej rozwoju mogą być:

• niewystarczające spożycie żelaza z jedzeniem;

• upośledzone wchłanianie żelaza w jelicie;

• obfite krwawienie miesiączkowe;

• krwawienie z odbytnicy;

• masywny krwotok wewnętrzny.

Podwyższona ferrytyna

Podwyższony poziom ferrytyny można zaobserwować w stanach takich jak:

• hemochromatoza;

• przeciążenie żelazem – masowe transfuzja krwi, nieefektywny proces produkcji czerwonych krwinek, hemodializa;

• choroby wątroby – marskość i rak wątroby;

• długotrwałe zapalenie w przebiegu chorób przewlekłych;

• infekcje;

• białaczki i chłoniaki;

• rak trzustki;

• rak płuc;

• nerwiak zarodkowy: neuroblastoma;

• nadczynność tarczycy;

• niedokrwistość megaloblastyczna;

• niedokrwistość hemolityczna;

• talasemia;

• porfiria;

• alkoholizm.