Fosfor w moczu

Fosfor w moczu badanie

Fosfor jest jednym z ważniejszych pierwiastków w organizmie. Jest składnikiem strukturalnym komórek, bierze udział w magazynowaniu, przetwarzaniu i uwalnianiu energii. Stanowi ważny składnik kości, wraz z wapniem zapewnia utrzymanie wytrzymałości szkieletu. Fosfor jest również ważny dla utrzymania równowagi wodno-elektrolitowej organizmu.

Fosfor wchłaniany jest w jelitach z pożywienia (mięso, warzywa), wydalany przez nerki z moczem w zależności od zapotrzebowania. Około 90% fosforanów jest resorbowane w kanalikach nerkowych, stąd zaburzenia w ich obrębie mogą skutkować nadmierną utratą fosforanów z moczem.
Poziom fosforu w surowicy i moczu jest regulowany przez szereg hormonów- parathormon (wytwarzany w przytarczycach) oraz pochodną witaminy D3 (metabolizowaną w nerkach), które zwiększają wydalanie fosforanów z moczem. Hormon wzrostu, insulina i kortyzol również przyspieszają jego usuwanie z organizmu.

Zmiany aktywności hormonów oraz nieprawidłowa funkcja nerek, mogą powodować wahania stężenia fosforu zarówno w surowicy krwi, jak i moczu. Oznaczenia ich parametrów w tych płynach ustrojowych mogą stanowić ważną wskazówkę diagnostyczną w ocenie pracy wielu narządów.

Fosfor w moczu – kiedy wykonać badanie?

Badanie można wykonać w celu diagnostyki szeroko pojętych stanów zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej, po uprzednim wykryciu zaburzeń w poziomach wapnia czy fosforu we krwi. Ze względu na zależność pomiędzy stężeniami wapnia i fosforu, ich parametry zazwyczaj oznacza się jednocześnie.

Test jest szczególnie użyteczny w ocenie funkcji nerek i weryfikacji przyczyn niskiego stężenia fosforu w krwi (hipofosfatemii). Oznaczenie poziomu fosforu w moczu może pomóc określić, czy hipofosfatemia wynika z utraty fosforanów przez nerki (w chorobach przytarczyc, cewek nerkowych), czy też ma inne przyczyny (np. upośledzenie wchłaniania fosforu w przewodzie pokarmowym).

Fosfor w moczu – kto powinien wykonać?

Kontrolę poziomu fosforu w moczu powinni mieć przeprowadzaną pacjenci:

• w ciężkim stanie, hospitalizowani na oddziale OIOM,

• z ostrą lub przewlekłą niewydolnością nerek,

• z kamicą nerkową,

• w przebiegu leczenia nowotworów (szczególnie ostrych białaczek),

• z niezdiagnozowanymi zaburzeniami gospodarki wapniowej,

• ze zdiagnozowaną nadczynnością lub niedoczynnością przytarczyc,

• w kwasicy ketonowej w przebiegu w cukrzycy.

Ponadto, test można zlecić w przypadku objawów związanych ze zbyt niskim poziomem fosforu we krwi:

• bóle kostne,

• skurcze mięśni,

• wymioty,

• zaburzenia oddychania,

• zaburzenia świadomości,

• drgawki,

• mrowienia, porażenia kończyn.

Materiał do badania

• próbka moczu

Fosfor w moczu norma

• 40-136 mg/dl

Niski fosfor w moczu

Zmniejszone wydalanie fosforu z moczem występuje głównie w ostrych lub przewlekłych chorobach nerek, które prowadzą do ich niewydolności. Ponadto obserwujemy je w niedoczynności przytarczyc, akromegalii, zespołach upośledzonego wchłaniania w jelitach, alkoholizmie, cukrzycowej śpiączce ketonowej.

Wysoki fosfor w moczu

Zwiększone wydalanie fosforu z moczem występuje w pierwotnej nadczynności przytarczyc, hipokalcemii (zmniejszonym stężeniu wapnia w surowicy), hipomagnezemii (zmniejszonym stężeniu magnezu w surowicy), krzywicy, osteomalacji, zatruciu witaminą D, w chorobach cewek nerkowych (zespole Fanconiego, kwasicy cewkowej), cukrzycy fosforanowej, po egzogennym podaniu fosforanów, terapii glikokortykoidami.