Glukoza w moczu

Glukoza w moczu badanie

Prawidłowo glukoza nie występuje w moczu. Po tym jak krew ulegnie filtracji w kłębuszku nerkowym, glukoza jest całkowicie resorbowana z powrotem do krwioobiegu w kanaliku nerkowym. Gdy stężenie cukru we krwi wzrośnie powyżej pewnego poziomu (przekroczy tzw. próg nerkowy, który wynosi 180mg glukozy/dl krwi) może dojść do przedostawania się glukozy do moczu (glukozurii).

Taka sytuacja ma miejsce najczęściej w stanach przebiegających ze zwiększonym stężeniem cukru we krwi- głównie cukrzycy, ale też innych zaburzeniach hormonalnych (np. wzroście poziomu adrenaliny lub hormonów tarczycy). Objawem klinicznym glukozurii jest wielomocz (oddawanie zwiększonych ilości moczu, poliuria).

Należy jednak pamiętać, że glukozuria jest odzwierciedleniem średniego stężenia glukozy w czasie tworzenia moczu, a nie w chwili wykonywania oznaczenia w moczu. Istnieje szereg stanów fizjologicznych, w których glukoza w moczu nie powinna niepokoić- np. w ciąży, stresie i przy nadmiernym przyjmowaniu węglowodanów w diecie.

Glukozę w moczu można także wykrywać mimo prawidłowego poziomu glukozy w surowicy krwi w przypadku uszkodzenia nerek tzw. cukrzycy nerkowej. Jest to wrodzony lub nabyty defekt reabsorpcji glukozy w kanalikach nerkowych bliższych, spowodowany zmniejszoną liczą receptorów (typ A) lub zmniejszeniem powinowactwa układu transportowego dla glukozy (typ B). Cukrzycy nerkowej nie towarzyszy poliuria.

Glukoza w moczu – kiedy wykonać badanie?

Badanie jest wykorzystywane jako narzędzie przesiewowe w diagnostyce stanów przedcukrzycowych i cukrzycy. Służy również do monitorowania poziomu glikemii u pacjentów ze zdiagnozowaną cukrzycą. Gdy glukoza pojawia się w moczu, oznacza to, że kontrola poziomu cukru we krwi chorego jest niewystarczająca i należy zintensyfikować leczenie.

W przypadku wykrycia podwyższonego stężenia glukozy w moczu lekarz może zlecić wykonanie badań dodatkowych- stężenia glukozy we krwi na czczo, doustnego testu obciążenia glukozą, oznaczenie ciał ketonowych w moczu. Inne badania, takie jak badanie autoprzeciwciał przeciwko komórkom trzustki, poziomu insuliny i peptydu C mogą pomóc rozróżnić cukrzycę typu 1 i 2 oraz ocenić funkcję wydzielniczą trzustki.

Dodatkowo, test znajduje zastosowanie w diagnozowaniu nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek, szczególnie uszkodzeniu kanalików (cewek) nerkowych.

Glukoza w moczu – kto powinien wykonać badanie?

Osoby obserwujące u siebie objawy cukrzycy:

• zwiększone pragnienie i apetyt,

• przy jednoczesnej utracie masy ciała,

• częste oddawanie moczu,

• zawroty głowy,

• omdlenia,

• pogorszenie tolerancji wysiłku.

W przypadku cukrzycy typu 1 występować mogą ponadto ostre symptomy rozwijającej się cukrzycowej kwasicy ketonowej, takie jak wymioty, ból brzucha, oddech o słodkawym zapachu czy zaburzenia świadomości.

Dodatkowo, osoby które doświadczają dolegliwości związanych z zaburzoną pracą nerek, takich jak: zmiana częstości i ilości oddawanego moczu, jego wyglądu czy zapachu.

Materiał do badania

• próbka moczu

 

Glukoza w moczu norma

• <15 mg/dl

 

Niska glukoza w moczu

Prawidłowo glukoza jest prawie w całości reabsorbowana z moczu pierwotnego i wydalana w ilościach śladowych. Jest to ilość niewykrywalna w rutynowym badaniu moczu.

Wysoka glukoza w moczu

• pojawia się w sytuacjach fizjologicznych- przy przejedzeniu słodyczami, w stanach lękowych, u kobiet ciężarnych (konieczność dalszej diagnostyki w kierunku cukrzycy ciążowej)

• w sytuacjach patologicznych- w cukrzycy

• poza cukrzycą do pojawienia się glukozy w moczu dochodzi w niektórych zaburzeniach hormonalnych, które powodują hiperglikemię (zwiększone stężenie cukru we krwi) – akromegalia, choroba Cushinga (nadczynność kory nadnerczy), nadczynność tarczycy, guz chromochłonny nadnerczy (nadmiar adrenaliny).

• ponadto, w chorobach nerek przy uszkodzeniu cewek nerkowych (zaburzenia wrodzone, zatrucie metalami ciężkimi). W tych schorzeniach glukozurii nie towarzyszy wielomocz.