Morfologia krwi – badanie krwi

Morfologia krwi – co to jest?

Pełna morfologia krwi (hemogram) to badanie krwi, które służy do oceny ogólnego stanu zdrowia. Może być również wskaźnikiem diagnostycznym wielu różnych chorób, w tym niedokrwistości, stanów zapalnych, białaczki czy zaburzeń wrodzonych.

Badanie ocenia ilość różnych składników krwi, z których najważniejsze to:

• czerwone krwinki/erytrocyty (RBC) – transportują tlen do tkanek i narządów;

• białe krwinki/ leukocyty (WBC) – gwarantują odporność, zwalczają infekcje;

• hemoglobina (Hb) – nośnik tlenu w czerwonych krwinkach;

• hematokryt (Ht) – to stosunek objętości czerwonych krwinek do objętości całej krwi;

• płytki krwi (PLT) – biorące udział w procesie krzepnięcia krwi.

Pełna morfologia krwi zawiera również wartości innych wskaźników, które mogą być pomocne w ocenie procesu powstawania nowych krwinek:

• MCV – ważny wskaźnik mierzący wielkość czerwonych krwinek;

• MCH – pokazuje średnią ilość hemoglobiny zawartej w krwince;

• MCHC – to stężenie hemoglobiny w określonej objętości erytrocytów;

• RDW – „odchylenie erytrocytów”; pokazuje jakie są różnice objętości między poszczególnymi czerwonymi krwinkami;

• MPV – odzwierciedla średni rozmiar płytek krwi;

• PDW – „odchylenie płytek krwi”; ocenia różnice objętości między poszczególnymi płytkami krwi.

Standardowa morfologia zawiera ocenę liczby białych krwinek (WBC), ale w pewnych warunkach konieczne jest zmierzenie ilości i procentowej zawartości ich różnych rodzajów (leukogram):

• neutrofile (Neu, Neu%)

• bazofile (Ba, Ba%)

• eozynofile (Eo, Eo%)

• monocyty (Mo, Mo%)

• limfocyty (Ly, Ly%)

Leukogram może dostarczyć cennych informacji przydatnych do diagnozy chorób takich jak mononukleoza zakaźna, infekcje wirusowe, bakteryjne i pasożytnicze, a także zaburzeń funkcjonowania szpiku kostnego.

Morfologia krwi – kiedy wykonać badanie krwi?

Pełna morfologia krwi jest badaniem szeroko rozpowszechnionym w praktyce medycznej i można ją wykonać z różnych powodów:

• do ogólnej oceny zdrowia. Lekarz może zlecić wykonanie testu w ramach badania profilaktycznego, a także w celu wykrycia konkretnych chorób.

• do diagnozy choroby podstawowej. Lekarz może zalecić badanie, jeśli wystąpi którakolwiek z następujących dolegliwości – ogólne osłabienie, zmęczenie, gorączka, zapalenie, krwawienie. Morfologia pełna może pomóc znaleźć przyczynę tych objawów.

• aby monitorować rozwój choroby. Jeśli zdiagnozowano u pacjenta stan, który wpływa na liczbę krwinek, to badanie dostarczy informacji o jego przebiegu.

• aby monitorować efekt leczenia. Jeśli przyjmowane są leki wpływające na liczbę komórek krwi, należy monitorować ich ilość. 

Morfologia krwi wyniki

Liczba czerwonych krwinek, hemoglobina i hematokryt

• te trzy wskaźniki są powiązane, ponieważ mierzą poszczególne aspekty czerwonych krwinek. Jeśli badanie tych wskaźników wykazuje spadek, najprawdopodobniej jest to stan anemiczny, ale ponieważ istnieją różne rodzaje niedokrwistości, lekarz może zlecić dodatkowe badania w celu ustalenia rodzaju niedokrwistości – żelazo i witaminę B12. Wzrost liczby czerwonych krwinek, hematokrytu i hemoglobiny, może wskazywać na istnienie choroby, takiej jak policytemia vera lub wpływającej na serce.

Liczba białych krwinek

• Niski poziom leukocytów (leukopenia) może być związany z chorobą autoimmunologiczną, która je niszczy, problemami ze szpikiem kostnym lub chorobą nowotworową. Ten stan wywołać może również stosowanie różnych leków.

• Wzrost liczby leukocytów (leukocytoza) może być oznaką infekcji lub stanu zapalnego w organizmie.

• Zwiększona liczba granulocytów obojętnochłonnych (neutrofili) może być związana z toczącą się sepsą, martwicą tkanek, przewlekłymi chorobami zapalnymi, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów, zapalenie naczyń, zapalenie trzustki.

• Redukcja liczby granulocytów obojętnochłonnych (neutropenia) może być związana z posocznicą Gram – ujemnymi mikroorganizmami, wywołana odpowiedzią odpornościową lub lekami.

• Wzrost liczby limfocytów (limfocytoza) może być spowodowany infekcjami wirusowymi, przewlekłymi zakażeniami, zapaleniem naczyń, a także procesem nowotworowym.

• Redukcja ich liczby (limfopenia) może być związana z zespołami niedoboru odporności, AIDS, toczniem rumieniowatym i innymi.

• Zwiększenie liczby monocytów następuje najczęściej z powodu infekcji bakteryjnych.

• Redukcja liczby monocytów jest często wynikiem leczenia kortykosteroidami, niedokrwistości aplastycznej i innymi.

• Wzrost liczby eozynofili występuje chorób alergicznych, takich jak astma, atopowe zapalenie skóry, alergie pokarmowe, nowotwory i choroby przewodu pokarmowego.

• Zmniejszenie liczby eozynofilii często wiąże się z zespołem Cushinga lub stosowaniem niektórych leków.

• Wzrost liczby granulocytów zasadochłonnych (bazofili) jest związany z chorobami alergicznymi, układowymi zespołami mieloproliferacyjnymi, niedoczynnością tarczycy.

• Redukcja liczby bazofili może świadczyć o ostrej fazie procesu zakaźnego, nadczynności tarczycy, zaburzeniach wrodzonych.

Liczba płytek krwi

• Zarówno wysoka, jak i niska liczba płytek krwi są oznaką choroby podstawowej. W celu wykrycia przyczyny odchyleń w ich liczbie konieczne będą dodatkowe badania. Zaburzenia mogą wynikać ze stosowania niektórych leków i przebycia zabiegów chirurgicznych, chorób dziedzicznych lub autoimmunologicznych.