Posiew kału

Posiew kału badanie

Kał w warunkach prawidłowych zawiera niestrawione i niewchłonięte w jelicie cienkim pozostałości pożywienia, w niewielkich ilościach też produkty przemiany materii, bakterie naturalnie występujące w przewodzie pokarmowym oraz martwe komórki nabłonka z wyściółki jelit. W sytuacjach nieprawidłowych (np. infekcjach) częstość jego oddawania, kształt, konsystencja i kolor mogą się zmieniać.

W przypadku, gdy chorobotwórcze bakterie dostaną się do przewodu pokarmowego, zaburzają skład naturalnej flory jelitowej i zaczynają produkować toksyny, które mogą zaburzać transport (wchłanianie) substancji w jelicie i powodować biegunki. Zazwyczaj zakażenie następuje w wyniku spożycia zainfekowanego pożywienia (surowe jaja, niedogotowane mięso, niepasteryzowane mleko) lub picia skażonej wody (ze strumieni, nieuzdatnionych źródeł).

W przypadku infekcji, jej okres inkubacji waha się od 12 do 48 godzin, a po pojawieniu się biegunki bakterie wydalane są z kałem, który na obszarach o złym reżimie sanitarnym, może przedostawać się do żywności i zbiorników wodnych i mogą być przyczyną rozpowszechniania zakażeń oraz występowania lokalnych epidemii.

Niekiedy problem diagnostyczny sprawia identyfikacja przyczyny biegunki. Etiologię bakteryjną sugeruje częste oddawanie stolców, ale o małej objętości, z domieszką ropy, śluzu czy krwi, a objawy zakażenia są poważne i dotyczą całego ustroju (wysoka gorączka, skurczowe bóle brzucha). Bakterie częściej zajmują jelito grube, najczęściej przyczynę zakażeń stanowią gatunki takie jak Shigella, Salmonella, chorobotwórcza E. Coli, Campylobacter, Yersinia.

Biegunka spowodowana przez wirusy ma zwykle łagodniejszy charakter, w jej przebiegu stolce są bardziej wodniste i mniejszej objętości, częściej towarzyszą jej nudności i wymioty, mogące prowadzić do odwodnienia i poważnych powikłań. Wirusy najczęściej atakują jelito cienkie i są to zazwyczaj rotawirusy, norowirusy, adenowirusy jelitowe.

W identyfikacji przyczyny dolegliwości żołądkowo-jelitowych, badaniem użytecznym jest posiew ogólny kału w kierunku bakterii najczęściej wywołujących biegunki.

Posiew kału – kiedy wykonać?

Badanie może być zlecane przez lekarza w celu diagnostyki infekcji układu pokarmowego, szczególnie powikłanych, przedłużających się i nie ustępujących samoistnie. U zdrowych osób biegunki mają zazwyczaj samoograniczający się przebieg i wymagają tylko leczenia objawowego, u osób z grup ryzyka może być konieczne zastosowanie antybiotyków. Test pomaga zróżnicować bakteryjne i wirusowe przyczyny biegunek, wykryć gatunek ewentualnej bakterii która wywołała zakażenie i na tej podstawie, jeśli to konieczne, dobrać najskuteczniejsze leczenie.

Wynik badania należy interpretować wraz z innymi danymi jak historią pobytu pacjenta w krajach rozwijających się, endemicznych pod względem występowania niektórych gatunków bakterii. By uzupełnić diagnozę, posiew kału można uzupełnić innymi badaniami jak ocena mikroskopowa kału (w kierunku wykrycia dużej liczby leukocytów, białych krwinek świadczących o zakażeniu czy stwierdzenia obecności pasożytów lub ich jaj).

Posiew kału – kto powinien wykonać?

Osoby z objawami infekcji układu pokarmowego:

• zmiana rytmu wypróżnień i charakteru stolca, wodnista, ropna lub krwawa biegunka
• gazy, wzdęcia
• nudności, wymioty
• brak apetytu, spadek masy ciała
• osłabienie, rozbicie
• skurczowe, kolkowe bóle brzucha
• gorączka
• poczucie niepełnego wypróżnienia i parcia na stolec

Badanie powinny wykonać osoby szczególnie:

• z grup ryzyka uogólnionego przebiegu infekcji, bardzo młode lub w podeszłym wieku
• wykonujące zawody medyczne lub pracujące w przemyśle gastronomicznym
• z osłabioną odpornością
• z objawami odwodnienia, jak suchość w ustach czy zawroty głowy
• z historią podróży do krajów rozwijających się
• z podejrzeniem spożycia w ostatnim czasie skażonej wody lub żywności z niepewnego źródła

Posiew kału norma

• ujemny (-)

Nie stwierdzono wzrostu bakterii w pożywkach (które są dobrane tak, by wybiórczo umożliwiać rozwój najczęstszych patogenów pokarmowych, jednocześnie hamując wzrost bakterii, które stanowią naturalny element flory przewodu pokarmowego).

Jeśli posiew kału jest ujemny dla głównych drobnoustrojów chorobotwórczych, ale objawy utrzymują się, istnieje prawdopodobieństwo że są one spowodowane innymi przyczynami (np. chorobami zapalnymi jelit, nietolerancjami pokarmowymi) lub mniej powszechnymi, trudniejszymi w hodowli bakteriami.

• posiew dodatni (+)

Stwierdza się, gdy obserwuje się wzrost bakterii w pożywkach, co jednoznacznie wskazuje na przyczynę dolegliwości żołądkowo-jelitowych. W sytuacji potwierdzenia zakażenia, należy dostosować leczenie np. nawadnianie, żywienie, środki przeciwbiegunkowe.