Transferyna

Transferyna (pisana także jako transefrryna) jest białkiem występującym w ludzkim osoczu krwi, które produkowane jest głównie w wątrobie. Jej główną funkcją jest transport jonów żelaza między różnymi częściami organizmu. Odpowiedzialna jest także za utrzymywanie stężenia tego pierwiastka na odpowiednich poziomach.

Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym do funkcjonowania organizmu. Jego najważniejszą funkcją jest pośrednio transport tlenu. Żelazo jest kluczowym składnikiem hemoglobiny, czyli czerwonego barwnika obecnego w erytrocytach (krwinkach czerwonych), który jest odpowiedzialny za wiązanie atomów tlenu w płucach i dostarczanie ich do tkanek, gdzie są oddawane do komórek. Jego niedobory skutkują anemią (niedokrwistością), która może dawać objawy takie jak:

• ogólne osłabienie,
• zawroty głowy
• czy też trudności z koncentracją.

Jednym z powodów niedoboru żelaza może być jego niedostateczne dostarczanie wraz z pokarmem. Niektóre leki nowszych generacji także są transportowane przez białka transferyny, gdyż dość swobodnie pokonują one barierę krew – mózg.

Transferyna – kiedy należy wykonać?

Oznaczanie poziomów transferyny jest przydatnym narzędziem diagnostycznym w przebiegu chorób występujących z zaburzonymi poziomami żelaza, takimi jak różnego rodzaju zespoły złego wchłaniania, zaburzenia odżywiania, niedobory pewnych podstawowych elementów w spożywanym pożywieniu czy też stan po niektórych operacjach gastroeneterologicznych – wówczas poziomy transferyny, aby skuteczniej być w stanie transportować te śladowe ilości żelaza, które jednak występują w organizmie, będą podwyższone.

W przebiegu niektórych chorób występują zbyt niskie poziomy tansferyny, nawet przy prawidłowych stężeniach żelaza. Do chorób tych należą przede wszystkim zaburzenia czynności nerek. Gdy nabłonek kanalików nerkowych, które odpowiedzialne są za wytwarzanie moczu, zostaje uszkodzony, wówczas do moczu przedostają się także z krwi jej elementy, które nie powinny się tam znaleźć- jak np. duże białka. Stan taki występuje np. w cukrzycowym uszkodzeniu nerek, gdzie długo utrzymujące się wysokie poziomy cukru (glukozy) we krwi doprowadzają do uszkodzenia kanalików nerkowych. Wówczas transferyna (razem z innymi białkami) jest tracona z moczem, a jej stężenie we krwi będzie niskie. Podczas niektórych chorób zapalnych i nowotworowych także mniejsza się poziom transferyny we krwi.

Transferyna – kto powinien wykonać badanie?

Oznaczanie poziomów transferyny może zostać zlecone przez lekarza w kilku przypadkach. Jedną z podstawowych sytuacji, w których to badanie jest użyteczne diagnostycznie jest występowanie niedokrwistości, czyli anemii. Polega ono na występowaniu zbyt małej ilości hemoglobiny we krwi, czyli białka odpowiedzialnego za przenoszenie atomów tlenu w organizmie. Do syntezy hemoglobiny niezbędne jest żelazo, które transportowane jest właśnie przez ferrytynę. Ocena jej poziomów umożliwia bardziej dokładne określenie przyczyn występowania anemii u danego pacjenta.

Objawami anemii wywołanej niedoborami żelaza mogą być:

• szybsze męczenie się
• ogólne pogorszenie samopoczucia, brak sił
• trudności z koncentracją
• zawroty głowy
• odczucia zaburzenia rytmu serca
• bóle w klatce piersiowej

Oznaczanie poziomów transferyny przydatne także jest w ogólnej ocenie stanu zdrowia pacjenta podczas leczenia np. nefrologicznego oraz w ocenie niedożywienia. Niskie jej stężenia występują także w tzw. stanach przewlekłych, jak na przykład choroby nowotworowe, chroniczne zapalenia czy inne uogólnione choroby organizmu.

Transferyna norma (wartości referencyjne)

• 2,0 – 4,0 g/l

Niskie poziomy transferyny we krwi mogą występować w przebiegu przewlekłych zapaleń, chorób nowotworowych, alkoholizmu czy jako konsekwencja uszkodzenia nerek lub też ciężkich poparzeń.

Podwyższona transferyna

Wysokie poziomy transferyny są obecne jako pewnego rodzaju mechanizm kompensacyjny (wyrównawczy) w przebiegu niedokrwistości (anemii) wywołanej niedoborami żelaza.

Wyniki badań zawsze należy konsultować z lekarzem, gdyż tylko w połączeniu z obrazem klinicznym i wywiadem medycznym stanowią one istotnie diagnostycznie informacje. Zaburzenia poziomów transferyny mogą wynikać z wielu innych stanów chorobowych, do określenia których wymagane jest wykonanie także innych badań.