Wapń w dobowej zbiórce moczu

Wapń w dobowej zbiórce moczu badanie

Jony Ca+2 są regulatorami licznych ważnych procesów fizjologicznych. Do nich należą skurcz mięśni gładkich i szkieletowych, transport substancji przez błony komórkowe, proces krzepnięcia krwi, uwalnianie hormonów i neuroprzekaźników w mózgu, proces mineralizacji kości. Dla prawidłowego przebiegu procesów w organizmie stężenie Ca+2 w osoczu musi być utrzymywane w wąskich granicach.

Wapń zlokalizowany jest głównie w kościach, jedynie bardzo mała jego część występuje w płynie pozakomórkowym. Prawidłowo wapń występuje w surowicy w trzech postaciach: jako wapń zjonizowany (jon Ca2+, około 50% ), jako związany ze związkami drobnocząsteczkowymi (około 17%) oraz jako wapń związany z białkami, głównie z albuminą lub globulinami (41%). Wyłącznie frakcja wapnia zjonizowanego jest aktywna biologicznie (pełni wcześniej wspomniane funkcje).

W stanach fizjologicznych poziom wapnia w surowicy (kalcemia) jest interakcją trzech procesów: wchłaniania z przewodu pokarmowego, wydalania z moczem lub kałem, odkładania lub uruchomienia w kościach. Poziom wapnia we krwi zależy od: współdziałania hormonów (parathormonu, kalcytoniny, aktywnej formy witaminy D3), aktywności receptora Ca+2, poziomu białek osocza, pH krwi, niektórych leków.

Wydalanie wapnia z moczem zależy głównie od czynności filtracyjnej nerek, stężenia wapnia we krwi oraz czynników hormonalnych. W kłębuszkach nerkowych przesącza się około 60% jonu Ca2+ zawartego w osoczu, z czego 99% wchłania się z powrotem do krwi w kanalikach.

Wysoki poziom wapnia w moczu (hiperkalciuria) może świadczyć o zaburzeniu funkcji nerek, lub w innych sytuacjach, prowadzić do tworzenia się kamieni w nerkach. 75% kamieni nerkowych zawiera wapń, stąd wczesne wykrycie zaburzeń (jego wzrostu w moczu) ma dużą wartość diagnostyczną w zapobieganiu atakom kolki nerkowej.

Wapń w dobowej zbiórce moczu – kiedy wykonać badanie?

Na poziom wapnia w moczu mogą wpływać te same schorzenia i choroby, które wpływają na poziom wapnia we krwi, stąd badanie znajduje szerokie zastosowanie w diagnozowaniu stanów takich jak niewydolność nerek, kamica nerkowa., choroby tarczycy, przytarczyc, zaburzenia wchłaniania w jelitach.

Ponadto, monitorowanie stężenia wapnia w dobowej zbiórce moczu może być konieczne, gdy dana osoba ma określone rodzaje raka (piersi, płuc, prostaty, szpiczaka mnogiego) w celu wykluczenia przerzutów do kości.

Badanie pełni funkcję pomocniczą w ocenie skuteczności terapii, gdy ktoś jest leczony z powodu nieprawidłowego poziomu wapnia (np. za pomocą suplementów wapnia lub witaminy D, lub wręcz przeciwnie, przy stosowaniu środków hamujących wchłanianie jonu w jelitach)

Wapń w dobowej zbiórce moczu – kto powinien wykonać badanie?

Lekarz może zlecić badanie, gdy ktoś ma objawy:

• choroby nerek: zmiana ilości, częstości lub wyglądu oddawanego moczu
• kamicy nerkowej: ostry ból w okolicy lędźwiowej, krew w moczu, gorączka
• wysokiego poziomu wapnia: zmęczenie, osłabienie, utrata apetytu, nudności, wymioty, zaparcia, ból brzucha, częste oddawanie moczu i zwiększone pragnienie
• niskiego poziomu wapnia: skurcze brzucha, skurcze mięśni lub mrowienia

Materiał do badania

• dobowa zbiórka moczu

Wapń całkowity w dobowej zbiórce moczu norma

• dorośli 100,00-321,00 mg/dobę

Niski wapń w dobowej zbiórce moczu

Do hipokalciurii- zmniejszonego wydalania wapnia z moczem- dochodzi w zapaleniu kłębuszków nerkowych, zespole nerczycowym, zasadowicy metabolicznej, po lekach moczopędnych (diuretyki tiazydowe) oraz w stanach chorobowych przebiegających z hipokalcemią-zmniejszonym stężeniem wapnia we krwi (m.in. niedoczynności przytarczyc, zaburzeniach gospodarki witaminy D, hipoalbuminemii, upośledzenia wchłaniania z przewodu pokarmowego lub z powodu niedoborów dietetycznych, nadmiernego odkładania się wapnia w tkankach, hiperfosfatemii)

Wysoki wapń w dobowej zbiórce moczu

Do hiperkalciurii- nadmiernego wydalania wapnia z moczem- dochodzi w nadczynności przytarczyc, przy defektach kanalików nerkowych dotyczących resorpcji wapnia i fosforanów, kwasicy metabolicznej, przy nieprawidłowym żywieniu (nadmierna podaż białek, glukozy, sodu lub w głodzeniu), po lekach moczopędnych (furosemid, diuretyki osmotyczne), spożywaniu etanolu, w stanach z hiperkalcemią-zwiększonym stężeniem wapnia we krwi (m.in. nadczynności przytarczyc, zatruciu witaminą D3 lub A, w rozsianych nowotworach z przerzutami do kości, przy długotrwałym unieruchomieniu)

Jednak najczęstszą przyczyną nadmiernego wydalania wapnia z moczem pozostają ostra lub przewlekła choroba nerek.