Kwas foliowy

Kwas foliowy (witamina B9) jest ważnym czynnikiem niezbędnym do prawidłowego wzrostu i funkcjonowania wszystkich komórek w ciele, a także w procesie tworzenia czerwonych krwinek.

Odpowiednie spożycie tej witaminy ma kluczowe znaczenie we wczesnej ciąży, ponieważ jej niedobór w tym okresie może prowadzić do wrodzonych wad mózgu i rdzenia kręgowego u płodu.

Kwas foliowy dostarczamy głównie z pożywieniem. Bogate w foliany są: zielone warzywa liściaste (jednak w 90% ulegają zniszczeniu podczas ich gotowania w dużej ilości wody), orzechy, mięso, wątroba, drożdże. Gromadzimy go w wątrobie, zapasy wystarczają zwykle na około 4 miesiące. Syntetyczna witamina B9 istnieje jako suplement diety lub występuje w wzbogaconej żywności, takiej jak płatki zbożowe i makaron.

Niewystarczające spożycie witaminy B9 z jedzeniem może prowadzić do niedoboru. Proces można również zaobserwować u pacjentów z przewlekłą zapalną chorobą jelit, zaburzeniami wchłaniania składników odżywczych.

Niedobór witaminy B9 u dorosłych prowadzi do rozwoju niedokrwistości megaloblastycznej i zwiększa ryzyko rozwoju choroby sercowo-naczyniowej.

Zalecane dzienne spożycie witaminy B9 wynosi 400 mikrogramów.

Kwas foliowy badanie – kiedy wykonać?

Poziomy kwasu foliowego w surowicy są badane w celu znalezienia przyczyny niedokrwistości lub neuropatii, oceny stanu odżywienia i monitorowania efektu leczenia witaminą B9 lub witaminą B12.

Aby ustalić przyczynę niedokrwistości megaloblastycznej, zaleca się jednoczesne monitorowanie poziomu kwasu foliowego i witaminy B12 w surowicy. Ponieważ ich niedobór daje podobne objawy, by zróżnicować którego składnika brakuje, można oznaczyć poziomy homocysteiny i kwasu metylomalonowego. 

Kwas foliowy badanie – kto powinien wykonać

Każdy pacjent prezentujący objawy niedoboru kwasu foliowego, które obejmują:

• zaparcia lub biegunki;
• obrzęknięty czerwony język;
• krwawiące dziąsła;
• brak apetytu;
• łatwa męczliwość;
• bóle głowy;
• drętwienie kończyn;
• trudności w chodzeniu;
• utrata pamięci.

Dodatkowo w sytuacji podejrzenia niedokrwistości, objawiającej się:

• niezwykle bladą skórą;
• zawrotami głowy;
• skłonnościami do upadku;
• słabością fizyczną;
• przyspieszonym tętnem;
• dusznością.

Jeśli została zdiagnozowana choroba jelit (np. Leśniowskiego-Crohna), może być konieczne regularne wykonywanie tego testu.

Badanie poziomu kwasu foliowego jest również zalecane osobom z przewlekłą chorobą wątroby, nadużywającym alkoholu i osobom starszym z objawami niedożywienia. Ponadto kontrola stężenia witaminy B9 jest szczególnie ważna u kobiet planujących ciążę, a potem w jej trakcie.

Przygotowanie przed badaniem

• Badanie należy wykonać rano na czczo.
• Jeśli badanie odbywa się w celu monitorowania efektu określonej terapii, pożądane jest, aby próbkę pobrać przed każdym podaniem kwasu foliowego i witaminy B12 lub transfuzją krwi.

Materiał do badania

• krew żylna

Metoda badania

• immunochemiczna z elektrochemiluminescencją (ECLIA)

Kwas foliowy norma

• 3,1 – 17,5 ng/ml

Kwas foliowy niedobór

Niedobór kwasu foliowego może być spowodowany następującymi czynnikami:

• niezdrowa dieta: alkoholizm, dieta pełnotłusta bez dodatku kwasu foliowego u dzieci, ograniczona dieta w chorobie fenyloketonurii, osoby starsze z niedożywieniem, anoreksja
• upośledzone wchłanianie składników odżywczych: celiakia , choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, przetoki jelitowe, chirurgiczne skrócenie jelita
• zwiększone zapotrzebowanie: ciąża, laktacja, wcześniactwo, dojrzewanie, przewlekła niedokrwistość hemolityczna, białaczka, rak z przerzutami, nadczynność tarczycy, złuszczające zapalenie skóry
• zwiększone straty: przewlekłe dializy, stany gorączkowe, posocznica
• przewlekła choroba wątroby
• przyjmowanie leków i toksyn: alkohol, sulfasalazyna, leki przeciwdrgawkowe, zmniejszające kwasotę żołądka, metotreksat, biseptol, pirymetamina, doustne środki antykoncepcyjne

Kwas foliowy nadmiar:

Nadmiar kwasu foliowego w surowicy może być spowodowany:

• nadmiernym spożyciem, przestrzeganiem diety ściśle wegetariańskiej
• niedoborem witaminy B12
• poważnym niedoborem żelaza
• zwiększonym tworzeniem kwasu foliowego przez bakterie jelita.